ΕΓΓΡΑΦΟ 3
Εθνικοί Σιδηρόδρομοι
Θεσσαλονίκη 31 Μαϊου 1921
Σε συνέχεια του εγγράφου της Υπηρεσίας …44 (αριθμός πρωτοκόλλου?) της 17ης Απριλίου, θα θέλαμε να μας ενημερώσετε αν στην εκπνοή της προθεσμίας που δόθηκε από τον Υπουργό, δηλαδή στις 1 Αυγούστου 1921, θα συνεχίσετε να διατηρείτε την Αρμενική Υπηκοότητα.
Με την παρούσα σας ενημερώνουμε ότι μετά την 1η Αυγούστου, δεν θα ανήκετε στο προσωπικό των Εθνικών Σιδηροδρόμων.

Ο Αρχιμηχανικός της επιχείρησης

ΕΓΓΡΑΦΟ 4
ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αθήνα 30 Νοεμβρίου 1922
Έχοντας υπόψη τις απαιτήσεις του Νόμου 2144, με βάση τις οποίες το προσωπικό των Σιδηροδρόμων του Ελληνικού κράτους πρέπει να είναι ελληνικής υπηκοότητας, η υπογράφουσα διεύθυνση είναι, μετά λύπης, αναγκασμένη να απολύσει, ενάντια …….., τον κύριο Ζαρφτζιάν Βικέντιο, αρμενικής υπηκοότητας που υπηρετεί από τις 15 Φεβρουαρίου 1911 ως Μαθητευόμενος Γραφείου.
Ο αναφερόμενος υπάλληλος εξέρχεται της Υπηρεσίας ως Υπάλληλος γραφείου και δούλεψε πάντα με ζήλο και αυταπάρνηση και είμαστε απολύτως ικανοποιημένοι .
Το παρόν πιστοποιητικό χορηγείται για κάθε χρήση.

Η Γενική Διεύθυνση

Β. ΣΧΟΛΙΑ
Πρόκειται για έγγραφα με βάση τα οποία οι Σιδηρόδρομοι του Ελληνικού Κράτους απολύουν έναν υπάλληλο, λόγω Αρμενικής Υπηκοότητας. Ο υπάλληλος, Ζαρφτζιάν Βικέντιος, είχε προσληφθεί το 1911 (όταν η Θεσσαλονίκη ανήκε στο Οθωμανικό κράτος και ο έλεγχος των Σιδηρόδρομων σε ξένες εταιρείες).
Με το Νόμο 2144 (αναφέρεται και στο έγγραφο 4) της 18 Μαρτίου 1920, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 67 τεύχος Α’ της 18 Μαρτίου 1920, ιδρύθηκαν οι ΣΕΚ (Σιδηρόδρομοι του Ελληνικού Κράτους) ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Σύμφωνα με το άρθρο 32 του νόμου αυτού “Προσωπικόν - Εις την υπηρεσία των Σιδηροδρόμων του Κράτους γίνονται δεκτοί ως υπάλληλοι μόνον πολίται Έλληνες” .
Με βάση αυτόν τον νόμο, ο Ζαρφτζιάν Βικέντιος απολύθηκε από την υπηρεσία του το 1922 (έγγραφο 4). Προηγουμένως (έγγραφο 3) του δόθηκε η δυνατότητα να απαρνηθεί την αρμενική υπηκοότητα προκειμένου να διατηρήσει την εργασία του. Αυτό όμως δεν μπορούσε να γίνει διότι ουδέποτε την είχε αποκτήσει. Ήταν Έλληνας πολίτης, υπηρέτησε στον Ελληνικό στρατό (1914-1916). Αν ήταν Ιταλός ή υπήκοος άλλου κράτους δεν θα είχε υπηρετήσει. Είχε απλά επίθετο με τη χαρακτηριστική κατάληξη –ιαν (πιθανόν να ήταν αρμενικής καταγωγής). Δεν μπορεί να ήταν Αρμένιος, διότι η Αρμενική Δημοκρατία δεν υπήρχε ακόμη ως κρατική οντότητα, ιδρύθηκε στα μέσα του 2018 και κράτησε για περίπου δυόμισι χρόνια πριν μοιραστεί και πάλι ανάμεσα στην Τουρκία και τη Σοβιετική Ένωση. Αποκλείεται εκείνα τα δυόμισι χρόνια, με τις δύσκολες επικοινωνίες και συνθήκες, ο Ζαρφτζιάν Βικέντιος να απαρνήθηκε την ελληνική υπηκοότητα και να πήρε την αρμενική. Δεν είχε κανένα συμφέρον ή δυνατότητα να το κάνει.
Πρόκειται προφανώς για αυθαιρεσία του ελληνικού κράτους.

Σημείωση. Στο έγγραφο 2 χρησιμοποιείται η γαλλική λέξη “sujetion” προκειμένου να δηλωθεί η υπηκόοτητα. Η λέξη “sujétion” απηχεί την παλιότερη φεουδαρχική / αποικιακή γαλλική αντίληψη της κυριαρχίας και είχε χρησιμοποιηθεί ευρέως για να χαρακτηρίσει την υπηκοότητα των Αφρικανών και άλλων αποικιακών πληθυσμών (Μαδαγασκάρη, Ινδοκίνα) αντί του όρου “citoyennité”.
Τα έγγραφα 3 και 4 προέρχονται από το αρχείο του Γεωργίου Ζαρφτζιάν (1929-2020). Μετά τον θάνατό του περιήλθε στις κόρες του Μαριλένα και Μαργαρίτα.